25.01.2023 © Novelius Edebiyat

Yazan: Mehmet BAHÇECİ

“Size kişisel özgürlük değil ulusal özgürlük vaat ediyorlar. Size özgüven değil, devlete saygı, kişisel büyüklük değil, ulusal büyüklük vaat ediyorlar. Sana göre (kişisel özgürlük) ve (kişisel büyüklük), soyut birer kavramdan başka bir şey değildir; (ulusal özgürlük) ve (devletin çıkarları) sözcükleriyse, seni zevkten dört köşe etmekte; bu yüzden hemen bu sözcüklere sarılıyorsun. Bu Küçük Adamlardan hiçbiri gerçek özgürlüğün fiyatını ödemez. Onlar seni sevmiyor, sen kendini horgördüğün için, horgörüyorlar seni, Küçük Adam.”

Bu hafta, “Haftanın Kitap Önerisi” Köşemizde yine kurgu dışı bir esere yer vermek istiyoruz. Dünyaca ünlü psikiyatrist, psikanalist ve yazar Wilhelm Reich‘in adeta bir insanlık manifestosu niteliği taşıyan Dinle Küçük Adam isimli eseri üzerine bir şeyler yazmaya çalışacağız.

Eseri, Payel Yayınları‘nın 1989 yılı 5.basım, Şemsa Yeğin çevirisi ile okuduğumuzun altını çizelim. William Steig‘in resimleriyle zenginleştirilen kitabı sahaflarda bulabilmeniz mümkün. Cem Yayınevi‘nin güncel baskıları da tercih edilebilir.

Freud’un öğrencilerinden olan Avusturya kökenli Amerikalı bilim adamı Willhelm Reich (24 Mart 1897 – 3 Kasım 1957) tartışmalı bilimsel yöntemleriyle sık sık suçlamalara maruz kalmış bir araştırmacı. Carl Gustav Jung ve Alfred Adler gibi meslektaşlarının aksine, Sigmund Freud’un cinsellikle ilgili tezlerine önem vermiş, çalışmalarını bu alanda yoğunlaştırmıştır. Dinle Küçük Adam isimli kısa baş yapıtında bu durumun izlerine sıkça rastlanılmaktadır. Eserde; bağnazlığa, softalığa ve faşizme, tüm çağların ortak evrensel sorunları nezdinde eleştiri getirdiği kadar, yazarın bizzat kendi hayat tecrübelerinden yola çıkarak getirdiği eleştiriler de önemli yer tutmaktadır. Metnin ne kadar derinlikli ve sarsıcı olduğunu anlatmaktansa, birkaç alıntıyla bu durumu somutlaştırmak yerinde olacaktır:

Hayır, Küçük Adam, yardımcına yardım etmeye kalkmadın hiçbir zaman. İskambil oynarsın sen ancak, ya da bir horoz dövüşünde avazın çıktığınca baığırırsın, ya da bir büro ya da maden ocağında aptal aptal köleliğini sürdürürsün. Ama yardımcına yardıma koşmazsın hiçbir zaman. Neden biliyor musun? Çünkü, her şeyden önce, bir araştırmacının sana düşüncelerinden başka verecek hiçbir şeyi yoktur. Kâr dağıtmaz, ücret yükseltmez, toplu sözleşme yapmaz, yılbaşı ikramiyesi vermez ve bir elin yağda bir elin balda yaşamanı sağlayamaz. Yalnızca kaygı verebilir bir araştırmacı, sense kaygı istemiyorsun, yeterinden çok kaygı ve tasa duyuyorsun çünkü.

Dinle Küçük Adam, Wilhelm Reich, Payel Yayınları, Sayfa:57

Proleteryanın diktatörlüğüne büyük bir coşkuyla inanan Führer niteliklerine sahip biri, cinseldüzenlilik konusunda da inançlı görünüyordu. Bana geldi ve şunları söyledi: “Harikasın sen. Karl Marx nasıl insanlara ekonomik bağımsızlığa kavuşmanın yolunu gösterdiyse, sen de insanlığa cinsel bağımsızlığa kavuşmayı öğrettin: ‘Gidin, önünüze geleni becerin, dedin onlara.'” Ben, böyle demişim. Sen her şeyi ters anlarsın, Küçük Adam. Benim sevgiyle sarılma dediğim şey, senin yaşamında iğrenç bir yatak serüveni haline gelir.

Dinle Küçük Adam, Wilhelm Reich, Payel Yayınalrı, Sayfa: 76

İşte sen böylesin, Küçük Adam. Kaşık atmayı, kepçe daldırmayı iyi beceriyorsun ama yaratma yetisinden yoksunsun. Zaten bu yüzden böylesin, bu yüzdendir ki yaşamın boyunca sıkıcı bir büroya ya da bir resim masasının başına kapanıyorsun, sırtına deli gömleği geçirir gibi parmağına evlilik yüzüğü geçiriyorsun.

Dinle Küçük Adam, Wilhelm Reich, Payel Yayınları, Sayfa: 61

Payel Yayınları Wilhelm Reich Biyografisi:

Wilhelm Reich 1897 yılında, Galiçya’da, bir köylü ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Tıp öğrenimi gördü. Viyana’da Freud’un başyardımcısı oldu. Daha sonra, dogmacı kafalara taktığı çelmeleri kabul etmeyen katı gelenekçi ruhçözümcüler tarafından yavaş yavaş gözden düşürülmeye çalışıldı.

1926’da yayımlanan ilk önemli kitabı Bedensel Boşalmanın İşlevi bu kopmanın ilk adımı oldu. Reich’a göre, hastanın iyileşmeye gösterdiği direnmenin çözümlenmesi, düşlerinin çözümlenmesinden daha önemlidir. Kişilik Çözümlenmesi adlı yapıtında, çözümleme kılgısıın tersine çevirmeyi önerir: sinir hastalığının temelinde, hemen her zaman, cinsel bozukluklar vardır; sinir hastalığının geçmesi, bu bozuklukların düzelmesine bağlıdır. Akıl hastalıklarını iyileştirebilmek için, toplumu sağlıklı kılmak gerekir, der. Cinsel Ahlâkın Boygöstermesi ve Cinsel Devrim adlı yapıtlarında bu konuları işlemiştir.

Reich, 1933’te, Hitler’in işbaşına gelmesinden kısa bir süre önce İskandinav ülkelerine göçetti. 1936’da da ABD’ne yerleşti. Burada, cinsel enerjinin canlılara özgü acunsal elektrik enerjisinden (orgone’dan) başka bir şey olmadığı kuramını geliştirdi. Maine Eyaletinde, bu acunsal enerjiyi tutmak, biriktirmek ve kullanmak üzere dev boyutlu bir laboratuvar kurdu. Reich, 3 Kasım 1957’de Pensilvanya’da öldü.

25.01.2023 © Novelius Edebiyat